Muphuresidenthe Vho Ramaphosa vho ita tshanduko kha khabinethe
Muphuresidenthe Vho Cyril Ramaphosa vho ḓivhadza tshanduko kha buthano ḽa lushaka musi vha tshi khou amba na lushaka nga Musumbuluwo nga madekwana.
Kha mulaedza wavho ngei Union Buildings, muphuresidenthe vho amba uri ndivho ya tshanduko ndi u itela uri muvhuso u kone u manḓafhadzwa na u livha kha vhuḓiimiseli he ha ḓo ambiwa kha Nyambo nga ha Zwine Lushaka lwa vha Zwone [SONA] na Tshipitshi tsha zwa Masheleni [Budget Speerch].
Vho khwaṱhisedza uri zwipiḓa zwoṱhe zwa muvhuso zwo livhanywa kha u dzudzanya zwine zwa kwama Afrika Tshipembe vhukuma, u sielisana ha u funga na u tsima muḓagasi, tshayamishumo, vhushai na vhuleme ha kutshilele zwi tshi kwama vhugevhenga ma tshanḓanguvhoni.
Muphuresidenthe vho ḓivhadza u dzudzanywa ha vhaminista vhavhili, vhane vha vha Minista wa zwa Muḓagasi na Minista ane a vhonana na zwa Vhupulani, Vhusedzulusi na Vhuṱhaṱhuvhi.
Vho Dokotela Kgosientsho Ramokgopa di vhone minista muswa wa zwa Muḓagasi, vhane mushumo wavho ndi wa u sedzana na zwiwo zwa u sielisana ha u funga na u tsima ha muḓagasi.
Muphuresidenthe vho dovha hafhu vha thola Maropene Ramokgopa sa minista muswa henengei kha zwa Vhuphuresidenthe ane mushumo wawe ndi u Vhudzudzanyi, Tsedzuluso na u Vhuṱhaṱhuvhi, ane a ḓo tou fombe kha kushumele kwa vhuvhusele.
Dziṅwe tshanduko dzi re kha buthano dzi dzhenisa u tholwa ha Vho Paul Mashatile sa Muthusa Muphuresidenthe muswa wa shango, Minista kha zwa Vhuphuresidenthe, Khumbudzo Ntshavheni na u tholwa ha Vho Dokotela Nkosazana Dlamini-Zuma sa minista ane a vhonana na zwa Vhafumakadzi Vhaswa na vhathu vha re na Vhuholefhali.
Kha mushumo wavho muswa Muthusaphuresidenthe Vho Mashatile vho dzhena vhuimoni ha muthusaphuresidenthe mulala ane a vha Vho David Mabuza vhe vha laṱa thaula vhege yo fhelaho, nga ngeno Ntshavheni o dzhena vhuimoni ha Vhominista Vho Mondi Gungubele ngeno Vho Dlamini-Zuma vha vhuimoni ha Vho Maite Nkoana-Mashabane.
“Ro no amba uri vhathu vha Afrika Tshipembe vha khou ṱoḓa ngoho, vha khou ṱoḓa thandululo nahone vha ṱoḓa muvhuso u tshi vha shumela.
“Vhoṱhe vha miraḓo ya buthano vha tsivhudzwa u tou fombedza kha nyito dze dza tendelwa, zwine zwa ḓo ita phambano i vhonalaho henefha ṅwakani nahone zwine zwa ḓo ita mutheo wa u ri lungulula kha vhumatshelo.” Muphuresidenthe vha mbo amba.
Muphuresidenthe vho amba uri tshanduko dzo itelwa u thivha zwikhala zwo iteaho kha buthano na u livhanyisa muvhuso ngamaanḓa kha masia ane a ṱoḓa thandululo nga u ṱavhanya.
“Ndo lusa u dzudzanya nḓila ya zwikili zwiswa na nḓivho ya u isa phanḓa maambiwa e a bviselwa khagala Nyambo nga ha Zwine Lushaka lwa vha Zwone na u dzhiela nṱha mushumo wa ndeme wa u lusa vhudziki na u bvela phanḓa kha mishumo ya muvhuso.” Muphuresidenthe vho amba.
U tholwa hunzhi ho itwaho nga Muphuresidenthe ndi hu tevhelaho:
Minista wa Vhudavhidzani na Thekinolodzhi na didzhithala Mondli Gungubele vho imelaho Khumbudzo Ntshavheni.
Minista wa Vhuvhusi ho ṱanganelanaho na zwa Sialala, Thembi Nkadimeng o imelaho Dokotela Nkosazana Dlamini-Zuma.
Minista wa zwa Tshumelo dza Vhapo, Noxolo Kiviet o imelaho minista mulala Thulas Nxesi.
Minista wa Tshumelo na Zwifhaṱwa, Sihle Zikalala o imelaho Patricia De Lille.
Minista wa Mitambo, Vhutsila na Mvelele, Zizi Kodwa o imelaho Nathi Mthethwa.
Minista wa zwa Madalo, Patricia De Lille, o imelaho Lindiwe Sisulu.
Minista wa zwa Vhuendi, Sindiswe Chikunga o imelaho Fikile Mbalula.
Zwi tshi elana na Vhathusi vha Dziminista, Muphuresidenthe vho dzudzanya u tholwa hu tevhelaho:
Muthusaminista kha Vhuphuresidenthe, Nomasondo Motaung na Kenneth Morolong.
Muthusaminista kha Vhuphuresidenthe zwi livhanaho na Vhafumakadzi, Vhaswa na vhane vha vha na Vhuholefhali, Sisisi Tolashe.
Muthusaminista kha Vhuphuresidenthe zwi tshi elana na u Vhupulani, Vhusedzulusi na Vhuṱhaṱhuvhi, Pinky Kekana.
Hu ḓo vha Vhathusaminista vhavhili kha Muvhuso wa Ṱhanganelano na zwa Sialala, ndi Parks Tau na Zolile Burns-Ncamashe.
Hu ḓo vha na Vhathusaminista vhavhili vha Zwa Maḓi na Vhutatatshili, ndi David Mahlobo na Judith Tshabalala.
Muthusaminista wa zwa Mishumoyapo, Bernice Swarts.
Muthusaminista wa Mveledziso na Mabindu Maṱuku, Dipuo Peters.
Muthusaminista wa Thandela dza Vhadzulapo, Obed Bapela.
Muthusaminista wa zwa Vhuendi, Lisa Mangcu.
U dzhiela nṱha khaedu
Muphuresidenthe vho swikisa dzindivhuwo kha vhoṱhe Vhaminista na Vhathusaminista vhane vha khou bva kha mushumo wavho wavhuḓi wa u langa shango na kha shango ḽoṱhe nga u angaredza.
“Ndo ṋea ndaela kha vhoṱhe vha miraḓo ya buthano na vhane vha vha hone uri vha shume nga u ṱavhanya nahone nga vhuronwane u fhedza khaedu dzine shango ḽashu la khou ṱangana nadzo.
“Ndi khou lavhelela uri vha bveledzise mishumo yavho nga u ḓiimisela, u rwela ṱari u sa konḓelela zwa tshanḓanguvhoni henefho hune zwa tutuwa hone na u vhea lutamo phanḓa lwa vhathu vha Afrika Tshipembe henefho kha mushumo ine vha shuma hone.
“Hezwo ndi zwone tshikalo tshine nda khou vha lavhelela uri vha tshi ite nahone ndi na fulufhelo ḽo ḓalaho ḽa uri vha ḓo zwi ita. A ri tei u fhedza tshifhinga na u vhuyedzedza nyito kha u ita pfhulufhedziso dza Afrika Tshipembe,” Muphuresidenthe vho amba.
Musi hu hone tshanduko dzi tshi ḓo swikelela kha u hula ha pfhunzo kha tshikhala tshiṱuku, Muphuresidenthe vha ri vho ṋea ndaela kha sia ḽa Vhuphuresidenthe na zwa masheleni u bveledza u ita uri hu vhe na u khwinifhadza ha mihasho ya muvhuso, madzangano na phurogireme u itela uri hu vhe na tshumelo khulwane.
Hoyu mushumo une wa ḓo ita uri hu vhe na u fhungudza tshivhalo tsha poswo, vha ralo, zwi ḓo thusedza u maanḓafhadza muvhuso u ya kha tshumelo i tevhelaho.
SAnews