CommunityCrime

Mabulayo o gonyisa tshivhalo tsha vhugevhenga nga nḓila i shushaho

Tshivhalo tsha 7 555 tsha vhathu vho vhulahwa Afrika Tshipembe Vhukati ha Tshimedzi na Ḽara 2022, ho amba Vhominista Bheki Cele.

U gonya 10% ho bviselwa khagala nga Ḽavhuṱanu nga vhominista vha tshi khou anḓadza tshitatistiki tsha vhugevhenga tsha kotare ya vhuraru kha ṅwaha wa 2022/23.

Vho ri, ”Kha vhathu vha 7 555 vho vhulahwaho kha u vhiga ha miṅwedzi miraru, vhathu vha 3 144 vho vhulahwa nga zwigidi, vha 2 498 vho vhulahwa nga zwiṅwe zwihali zwine zwa nga dziphanmga, zwihali zwo tutuwaho kana zwi songo tutuwaho, zwidina ngeno huṅwe vho tou vhulahwa nga zwanḓa.

Vho amba uri zwi tou vha khagala uri, “…nyambedzano khulwane i fanela u vha ya uri naa ndi mini hetsho tshine tsha tou vha mbiluni ya vhugevhenga vhu shushaho fhano shangoni.

Hu hone dzikhakhathi dzi tshi tou vha thaidzo nahone dzi tshi ita khaedu kha matshilo a vhathu na kutshilele, u ṱhaṱhuvha tshitatistiki tsha zwino na kale, vho amba, zwi sumbedza uri zwigidi zwine zwa tou vha thaidzo khulusa.

“Zwa vhukumakuma, ndi vhuḓifari/kutshilele kwa vhathu. Ri tea u bvela khagala sa vhadzulapo vha Afrika Tshipembe nga ha zwivhangi zwa dzinndwa na uri dzi tandululwa hani.

Vho topola u shaya u shuma hu re nṱhesa na nḓila ya vhushai. Zwiṅwe zwine zwa ṋaṋisa ndi u sokou phaka zwitentsi hu songo tendelwaho hune ha vha hu si na tshumelo na dziṅwer nḓila dza u wana masheleni zwi mbo ḓi ṱuṱuwedza uri hu vhe na vhugevhenga.

Zwiṅwe zwine zwa ṱuṱuwedza ndi vhabvannḓa vho ḓalesaho vhane vha si vhe na dzibasa kana vha sa ḓivhei, zwi ita uri vha tshi vho ita vhugevhenga a vha koni u tevhelelea.

“Dzikhakhathi dzine dza khou itea shangoni kha vhadzulapo dzi fhedza dzo engedza tshivhalo tsha u rwana, u bva afho zwa takuwa zwa ya kha u lingedza u vhulaha huṅwe hu tou vha na mabulayo.

“Ngoho ndi ya uri dzinndwa dzi ita uri hu vhe na khakhathi miṱani na vhuṅwe vhugevhenga vhu ofhisaho,” Vho amba.

Vhominista vho ṱavhanya vha ṱoḓa thandululo yo dzhenelelwaho nga vhadzulapo na mafogisi uri vha ṱavhanye vha dzudzanye u ḓala ha zwigidi.

“Muṅwe muthu huṅwe fhethu, nga iṅwe nḓila, u na zwine a ḓivha.

Mapholisa vha Vhukati na u ita uri zwiṱhavhani zwi sa ṱoḓei zwi si tsha vha hone hoṱhe,” Vho amba.

Kha miṅwedzi ya fumbili yo fhelaho fhedzi, mapholisa vho mbo ḓi fheliswa zwigidi zwoṱhe na u pwashekanya zwigidi zwa 65 519.

Vhominista Vho Cele vho ri Tshumelo ya Mapholisa a Afrika Tshipembe[SAPS] vha ḓo isa phanḓa na u khwaṱhisa tshumelo yavho ya u topola na u bvisa zwigidi na gulu zwi siho mulayoni, nga khathihi hu ḓo vha na u dzhenelela ha mulayo wa u langula u tendelwa ha zwigidi, u sedzavho uri vhuhone ha zwigidi kha tshitshavha, vhu khou dzhielwa nṱha.

Tshiteṅwa tsha vhugevhenga/VhuklhakhiNomboro
U tswa dzigoloi2.8%
Vhufhura hune vhathu vha dzula hone8.6%
Vhufhura hune vhathu vha si dzule hone3.0%
Vhufhura musi tshelede I tshi khou pangiwa kha mitshini ya ATM5.0%

SAnews